Снорри Стурлусон

Младшая Эдда (Часть 2)

halda.

Menstríðir, njót móður

mellu dolgs til elli.

Hvat er sannkeningar? Svá sem þetta:

4. Stinn sár þróask stórum,

sterk egg frömum seggjum

hvasst skerr hlífar traustar.

Hár gramr lifir framla.

Hrein sverð litar harða

hverr drengr, göfugr þengill,

ítr rönd furask undrum,

unir bjartr snöru hjarta.

Þat er sannkenning at styðja svá orðit með sönnu efni, svá at kalla stinn sárin, því at höfug eru sár stór. En rétt er mælt at þróask. Önnur sannkenning er sú, at sárin þróask stórum. Nú er eitt vísuorð ok tvær sannkenningar. Í örðu vísuorði er kölluð sterk egg, en framir seggir. Í inu þriðja er svá, at hvasst skerr, hlífin er traust, ok í fjórða orði at kalla konunginn mikinn, en líf hans framligt; þar næst, at kalla hreint sverð okharðliga roðit, en einn hverr liðsmanna, ok væri rétt mál, þótt maðr væri nefndr. Göfugr er konungrinn kallaðr. Röndin var kostig ok furðaðisk undarliga skjótt. Konungrinn unði glaðr fræknu hjarta. Nú eru hér sýndar sextán sannkenningar í átta vísuorðum, en þó fegra þær mjök kveðandi, at eigi sé svá vandliga eftir þeim farit. Sannkenningar hafa þrenna grein. Heitir ein sannkenning, önnur stuðning, þriðja tvíriðit.

Stuðningar:

5. Óðharða spyr ek eyða

egg fullhvötum seggjum.

Dáðrökkum veldr dauða

dreng ofrhugðr þengill.

Hamdökkum fær Hlakkar

hauk munroða aukinn,

veghræsinn spyr ek vísa,

valdr ógnþorinn skjaldar.

Hér fylgir stuðning hverri sannkenning, svá sem kölluð er eggin óhörð, en fullhvatir mennirnir. Þat er sannkenning, er annat sönnunarorð fylgir sannkenning.

Hvar eru nýgervingar? Svá sem þetta:

6. Sviðr lætr sóknar naðra

slíðrbraut jöfurr skríða,

ótt ferr rógs ór réttum

ramsnákr fetilhamsi.

Linnr kná sverða sennu

sveita bekks at leita.

Ormr þyrr vals at varmri

víggjöll sega stígu.

Þat eru nýgervingar at kalla sverðit orm ok kenna rétt, en slíðrirnar götur hans, en fetlana ok umgerð hams hans. Þar heldr til ormsins náttúra, at hann skríðr ór hamsi ok til vatns. Hér er svá sett nýgerving, at hann ferr leita blóðs bekkjar at, þar er hann skríðr hugar stígu, þat er brjóst manna. Þá þykkja nýgervingar vel kveðnar, ef þat mál, er upp er tekit, haldi of alla vísulengð. En ef sverð er ormr kallaðr, en síðan fiskr eða vöndr eða annan veg breytt, þat kalla menn nykrat, ok þykkir þat spilla. Nú er dróttkveðinn háttr með fimm greinum, ok er þó inn sami háttr réttr ok óbrugðinn, ok er oftliga þessar greinir sumar eða allar í einni vísu, ok er þat rétt, því at kenningar auka orðfjölða, sannkenningar fegra ok fylla mál, nýgervingar sýna kunnustu ok orðfimi.

Þat er leyfi háttanna at hafa samstöfur seinar eða skjótar, svá at dragist fram eða aftr ór réttri tölu setningar, ok megu finnast svá seinar, at fimm samstöfur sé í öðru ok inu fjórða vísuorði, svá sem hér er:

7. Hjalms fylli spekr hilmir

hvatr Vindhlés skatna.

Hann kná hjörvi þunnum

hræs þjóðár ræsa.

Ýgr hilmir lætr eiga

öld dreyrfá skjöldu.

Styrs rýðr stillr hersum

sterkr járngrá serki.

Í þessi vísu eru allar oddhendingar inar fyrri hendingar, ok er þó þessi háttr dróttkvæðr at hætti.